Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Frajszyca w Zduńskiej Woli: Dziś stadion, kiedyś las spacerowy i strzelecki ZDJĘCIA ARCHIWALNE

Jolanta Jeziorska
Jolanta Jeziorska
Trakt kaliski. W tle karczma Frajszyca
Trakt kaliski. W tle karczma Frajszyca arch. Muzeum Historii Miasta Zduńska Wola
Frajszyca to miejsce na mapie Zduńskiej Woli, gdzie sąsiadują ze sobą Stadion Miejski i kościół Orionistów. To miejsce z bogatą historią. Były tu pierwszy ogród spacerowy i strzelnica.

Nie do końca wiadomo, skąd wzięło się określenie Frajszyca. Historycy nie wykluczają, że nazwa może mieć coś wspólnego ze skomponowaną przed 200 laty operą Carla Webera "Freischütz”(w tłumaczeniu "Wolny strzelec - przyp. red)

Być może ktoś z ówcześnie żyjących zduńskowolan zafascynowany librettem i muzyką nadał taką nazwę miejscu, w którym rodzimi strzelcy ćwiczyli swoje umiejętności.
pisze Tomasz Polkowski, dyrektor Muzeum Historii Miasta Zduńska Wola.

Frajszyca i Towarzystwo Strzeleckie - początki:

Frajszyca była laskiem położonym między wsią Swędzieniejewice a kolonią Rozomyśl. Prawdopodobnie od początku istnienia Zduńskiej Woli było tam miejsce, gdzie strzelectwo trenowali ówcześni nocni strażnicy:
Z przekazów źródłowych wiemy, że do obowiązków zduńskowolan należało pełnienie straży nocnej w mieście i ćwiczenie się w strzelaniu z broni palnej. Nie wiadomo jednak gdzie takie ćwiczenia się odbywały. Istniało z pewnością Towarzystwi Strzeleckie, do którego zapisał się Ludwik Walewski dziedzic wsi Swędzieniejewice.
Z aktu spisanego w 1861 roku wynika,że Walewski przekazał w 1860 r. Towarzystwo Strzeleckiemu kawałek terenu Swędzieniejewic przy granicy Zduńskiej Woli i Krobanowa zwany Frejschytz. Zastrzegł, aby Towarzystwo Strzeleckie utrzymywało ogród i wytyczyło ścieżki, zakazał ponadto wycinki drzew.

Ludwik Walewski zabezpieczając przyszłość pierwszego w mieście ogrodu spacerowego zrobił zastrzeżenie, że w przypadku likwidacji Towarzystwa Strzeleckiego podarowany przez niego grunt przejść musi na własność "zakładu dobroczynnego" [...] Wcześniej, bo w roku 1858 właściciel kolonii Rozomyśl przekazał rzeczonemu Towarzystwu działkę graniczącą z jednej strony z kolonią wsi Osmolin Rozomyślem a z drugiej z wsią Swędzieniejewice
- czytamy w artykule autorstwa dyrektora zduńskowolskiego muzeum Tomasze Polkowskiego.

Towarzystwo Strzeleckie na dobre i prawnie stało się właścicielem terenów Frajszycy w 1908 roku. Co ciekawe, towarzystwo działające przez XIX w. i pierwsze dziesięciolecie XXw na zasadzie uprzywilejowania w mieście jako stowarzyszenie zostało zarejestrowane 12 maja 1912 r.

Jak Frajszyca przeszła na własność miasta

Po zakończeniu I wojny światowej władze II RP nie uznały Towarzystwa Strzeleckiego za legalne. Towarzystwo Strzeleckie działało przez lata 20. i 30. XX w. jako Towarzystwo Strzeleckie w Likwidacji. W 1931 r. podarowało teren otrzymany od Walewskiego Stowarzyszeniu Kobiet Ewangelickich . Gdy okazało się, że utrzymanie terenów Frajszycy przekracza możliwosci zduńskowolskich ewangelików oddano terem miastu za nieruchomość położoną przy ul. Złotnickiego ( obecnie ul. Dąbrowskiego). Ponadto miasto spłaciło długi, jakie jeszcze w 1907r. zaciągnęło pod hipotekę Frajszycy Towarzystwo Strzeleckie.
W ten sposób w 1937 roku właścicielem Frajszycy stało się Miasto Zduńska Wola, które rozpoczęło budowę parku sportowego.

Burmistrz Tadeusz Szaniawski w 1939 zabiegając o głosy wyborców pisał w broszurze agitacyjnej:
A ilu to ludzi w Zduńskiej Woli zawsze marzyła o tym , aby tak zwana „Frajszyca” przeszła na własność miasta. Ile to procesów o to Magistrat prowadził, ile tysięcy złotych to kosztowało. Zamiast się procesować i pieniądze wydawać,
postanowiłem rozpocząć rozmowy polubowne z mądrymi ludźmi, skasowałem sprawy i procesy, z drugiej strony znalazłem dużo dobrej woli i załatwiliśmy bez kosztów sprawę, która tysiące złotych kosztowała. Frajszyca jest dzisiaj własnością miasta , buduje się tam piękny park sportowy , otwarcie którego nastąpi w maju tego roku. Ludzie przy urządzaniu tego parku mieli pracę i zarobek, a mieszkańcy miasta zyskali piękną miejscowość, gdzie ich dzieci
znajdą godziwa rozrywkę w chwilach wolnych od pracy

Inwestycja nie została jednak ukończona, bo wybuchła II wojna światowa.

II wojna światowa i czasy PRL

Hitlerowcy po zajęciu Zduńskiej Woli dokończyli rozpoczęte przed wybuchem wojny prace i wybudowali strzelnicę sportową dla żołnierzy:
Burmistrz Versen wyraził radość, ze udało się skutecznie wybudować strzelnicę spełniającą
wszystkie standardy i jak się wyraził wzorowo spełniającą wymagania pięknego sportu
strzeleckiego zarazem będącą cennym narzędziem prawdziwie przydatnym Niemcom w
Kraju Warty.
Strzelnica spełnia wszystkie normy bezpieczeństwa i posiada 5 stanowisk do strzelania na 50 metrów, 4 stanowiska do strzelania na 100 m, 2 stanowiska do strzelania na 150 m i jedno stanowisko do strzelania na 200 m. Modelowa inwestycja zapory ziemne (kulochwyty) wysokie na 3,5 m i długie na 200 m . Potężne kulochwyty i stylizowany (ozdobny) strzelecki domek mieszczą się na skraju lasku i bardzo dobrze są w niego wkomponowane [...]
Otwarcie strzelnicy na Frajszycy jest jednocześnie naprawieniem wcześniejszych niesprawiedliwości. Obszar ten, bowiem w przeszłości był sprezentowany niemieckiemu Towarzystwu Strzeleckiemu. Polska nietolerancja doprowadziła do utracenia tej niemieckiej własności i zaprzestania uprawiania strzelectwa w tym miejscu. Teraz obecnie istniejące Towarzystwo Strzeleckie posiada taki sam plac jak przed ćwierćwieczem i kolejna już
generacja może kontynuować swoje przerwane tradycje
. - tak uroczystość otwarcia strzelnicy relacjonował Korespondent Litzmannstadterzeitung.

Po II wojnie światowej organizowano zawody i urządzono boisko z odkrytymi trybunami. Z okazji Święta Pracy
organizowano tu również spotkania uczestników pochodu, a w godzinach popołudniowych i wieczornych wartościowe koncerty estradowe dla masowego odbiorcy - przypomina Tomasz Polkowski.

Obiekty sportowe trafiły do klubu piłkarskiego Pogoń Zduńska Wola. W 1992 roku tereny Stadionu Pogoni w Zduńskiej Woli przy ul Łaskiej 90 przejął Miejski Ośrodek Sportu i Rekracji.
W 2021 roku przestał istnieć budynek strzelnicy: rozbiórka strzelnicy

Artykuł powstał na podstawie publikacji Tomasza Polkowskiego, dyrektora Muzeum Historii Miasta Zduńska Wola p.t. "Frajszyca, czyli pierwszy publiczny ogród spacerowy ze strzelnicą w tle" ( pełen tekst tutaj:Frajszyca

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Maturzyści zakończyli rok szkolny. Czekają na nich egzaminy maturalne

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na zdunskawola.naszemiasto.pl Nasze Miasto