Zbiorową mogiłę 12 żołnierzy niemieckich odkryto we wsi Olszyny (gm. Łęki Szlacheckie) w powiecie piotrkowskim

Pierwsze wzmianki o mogile pojawiły się już w końcu 2016 roku. Pan Krzysztof Dubrowin, członek stowarzyszenia TRÓJRZECZE, zaalarmował o istnieniu takiego nieoznaczonego pochówku. Dwa lata później przeprowadzono wizję lokalną, uzyskano zgodę właściciela terenu (mogiła znajdowała się na terenie prywatnego lasu), decyzję IPN i opinię konserwatora zabytków.

Na samą ekshumację trzeba było jednak poczekać kilka lat, bo specjalistów, którzy wykonują tego rodzaju prace jest niewielu i w ostatnich latach zajęci byli dużymi ekshumacjami (m. in w Toruniu ekshumowano szczątki ok. 3 tysięcy jeńców niemieckich zmarłych w obozie na Glinkach).

Z relacji świadków wynika, że pochowani mieli pochodzić z oddziału schwytanego przez żołnierzy rosyjskich kilka miejscowości dalej i przyprowadzeni do pobliskiego domu, w którym stacjonował sztab jednostki rosyjskiej. Po zakończeniu przesłuchań zostali wyprowadzeni na skraj ówczesnego pola uprawnego i rozstrzelani.

- Nie znamy dokładnej daty, ale wiemy, że działo się to w styczniu 1945 roku - mówi nam Maciej Wojtasik, wykonawca prac ekshumacyjnych. - Według relacji, miała to być grupa spadochroniarzy, ale ta wersja nie bardzo pasuje do naszych ustaleń. Żołnierze, których szczątki odnaleźliśmy, byli w większości między 20. a 35. rokiem życia - co zdawałoby się pasować do profilu typowego skoczka spadochronowych, którzy byli żołnierzami najczęściej w tym przedziale wiekowym. Oprócz nich, ujawniono szczątki żołnierza w wieku między 16 a 19 lat oraz jednego w wieku powyżej 40 lat. W mogile nie ujawniono jednak żadnych elementów oporządzenia czy uzbrojenia wskazującego na ten typ formacji. Poza tym nieśmiertelniki ujawnione przy szczątkach nosiły oznaczenie głownie jednostek saperów i grenadierów, które były typowymi jednostkami lądowymi.

W pracach ekshumacyjnych pomagali m. in. członkowie Piotrkowskiego Stowarzyszenia Eksploracyjnego BUGAJ, Jacek Ziętek, archeolog z Piotrkowa Trybunalskiego oraz Krzysztof Cecotka, lokalny pasjonat historii . Szczątki ekshumowane w Olszynach będą pochowane na cmentarzu wojennym w Siemianowicach Śląskich.

Tzw. zimowa ofensywa Armii Czerwonej rozpoczęła się 12 stycznia 1945 roku znad Wisły, a 18 stycznia wojska radzieckie dotarły nad Pilicę w okolicach Tomaszowa Mazowieckiego, forsując po zaciętych walkach zamarzniętą rzekę i zmuszając Niemców do wycofania się na zachód.